آقا عباس كيارستمي سال‌ها قبل يك فيلمي ساخته بود به نام “خانه دوست كجاست” كه من آن را نديدم و پدرم ديد و دوست داشت. چرايش را من نمي‌دانم، از خودش بپرسيد. خوب اين قديمي‌ترين خاطره من از عباس آقا است كه خيلي خاطره خاصي هم نيست. راستش را بخواهيد من ديگر خاطره ديگره كه به طور عمده ربطي به ايشان داشته باشد،ندارم. هيچ وقت حال و حوصله ديدن فيلمهايش را نداشتم تا همين يكي دو روز پيش كه نشستيم فيلم كپي برابر اصل را ببينيم. راستش اگر بخواهم برجستگي‌هاي فيلم را ليست كنم مجبورم آقاي ويليام شيمل را در صدر بنشانم. و البته چشم هيزي جناب آقاي كيارستمي در كشف ايشان را هم تحسين كنم. منتها چون ممكن است عده‌اي از خدا بي‌خبر فكر كنند كه بنده گي هستم و يا توي كمد هستم و از اين مزخرفات، بي‌خيال فهرست دادن مي‌شوم و مي‌روم به بند بعدي. به غير از همه روضه‌هاي فيلم در باب زندگي زناشويي و ديالوگ‌هايي كه با مته توي چشم مخاطب فرضي فرو ميشود يك جاي فيلم به نظر من شاهكار بي‌بديلي بود از توصيف زندگي زناشويي و رابطه مردان و زنان و از اين جور چيزها. آخرهاي فيلم بينوش و شيمل در مقابل يك پانسيون قرار ميگيرند. بينوش وارد پانسيون ميشود و به مدير پانسيون مي‌گويد كه ما 15 سال پيش شب ازدواجمان را اينجا بوديم، اتاق نه، مي‌شه يه سري به اتاق بزنيم (البته لحنشون تو فيلم دقيقا اين طوري نبودا). بعد كليد را مي‌گيرد و ميرود بالا. آقاي شيمل كه وارد ميشود به طرف كه نگاه ميكند، يارو مي‌گويد اتاق 9 طبقه 3. يعني اصلا باي دي‌فالت مي‌داند كه مرد ماجرا كلا اين مسائل يادش نيست. و انتظاري هم ندارد كه يادش باشد. حالا حق نمي‌دهم به مردها كه يادشان برود، ولي اصولا يادشان ميرود. زور نزنيد. حالا الان لااقل يك خاطره جديد از عباس آقا كيارستمي داريم.
|
همین‌قدر محتوم، همین‌قدر ابسورد
شروع ماجرا جایی‌ست که انگار ربط چندانی به آن بحث نهایی‌مان ندارد؛ کنفرانسی برای معرفی ترجمه‌ی ایتالیایی کتابی که احتمالا جز چند استاد دانشگاه، شخص دیگری، علاقه‌ای به خواندن‌اش ندارد. بعدتر با زنی آشنا می‌شویم که برای نویسنده‌ی میان‌سال و خوش‌بر و روی داستان‌مان لوندی می‌کند. با هم آشنا می‌شوند و حرف می‌زنند. از ایده‌ها و آرزوهای‌شان. زن از خواهرش می‌گوید و مرد هم جوک بی‌مزه‌ای تعریف می‌کند. مناظر را تماشا می‌کنند و درباره‌ی کُپی و اصل حرف می‌زنند. کپی‌هایی که ارزش‌شان هیچ کم از آن جنس اصل نیست. به کافه‌ای می‌روند و قهوه می‌نوشند. عروس و دامادهای جوان را در کلیسایی می‌بینند که طبق روایتی، خوش‌شانسی برای‌شان می‌آورد. باز هم جلوتر می‌رویم. زن و مرد ابتدای داستان، که آشنایی با هم نداشتند، جوری که دقیق متوجه نمی‌شویم از کجا، نقش زن و شوهر را بازی می‌کنند. اما نسخه‌ای کپی از واقعیت را. حالا انگار پانزده سال از ازدواجشان گذشته. دیگر خبری از شور و هیجان نیست. مرد که عروس و دامادهای جوان را می‌بیند، با تنفر سرش را برمی‌گرداند. زن و مرد داستان‌مان، دیگر با هم کنار نمی‌آیند. حتی روی مسائل جزئی و پیش پا افتاده. دچار روزمرگی شده‌اند. در ساده‌ترین مکالمات‌شان عصبی می‌شوند و حرف نزدن را ترجیح می‌دهند. و دست آخر هم در تعلیقی که مشخص نمی‌کنند رابطه‌شان را ادامه خواهند داد یا خیر، رهای‌مان می‌کنند.  فرق ندارد از کدام زاویه ببینیم‌شان. زن و مردی که شور و شر جوانی از سرشان افتاده و تازه با هم آشنا شده‌اند یا همان جوانک‌های بخت‌برگشته‌ی خرافاتی، که فکر می‌کنند فلان کلیسا برای جاری شدن خطبه‌ی عقد، شانس می‌آورد. انتهای همه‌شان همان باغ بی‌برگی‌ست. نقطه‌ی نهایی همین جاست. جایی که دیگر خبری از عشق و دلبری نیست و تاریکی دم غروب بی‌داد می‌کند. حتمیت، محکم به سرمان می‌خورد. جوری که انگار هیچ چاره‌ای نیست. بله رفقا سرنوشت همین است؛ همین قدر محتوم، همین‌قدر ابسورد... پی‌نوشت: درباره‌ی فیلم جدید عباس کیارستمی؛ کپی به‌جای اصل Absurdly Hard Labels: copie conforme |
|
Copie conforme
کپی برابر اصل نه تنها به‌نظرم بهترین فیلم آقای کیارستمی‌ست که تا حالا دیدم (ندیده‌ام همه‌ی فیلم‌هاش را و از زیر درختان زیتون مثل سگ می‌ترسیدم و طعم گیلاس را برای این دوست داشتم که بابام خیلی دوستش داشت و ده را فقط برای خودم دوست داشتم)، بلکه به‌نظرم یکی از بهترین فیلم‌هایی‌ست که تا حالا کلن دیدم. البته مجبورم باز هم بروم سینما تماشاش کنم که بگویم از بهترین فیلم‌هایی‌ست که تا حالا کلن دیدم. چون یک آدمی هستم که وقتی از این حکم‌ها می‌دهم خودم اول از همه وحشت می‌کنم. یک چیزی که روند لذت بردنم از فیلم را خراب می‌کرد این بود که فیلم سه زبانه بود. فرانسه، ایتالیایی و انگلیسی. من فقط انگلیسی‌ش را کامل می‌فهمیدم و برای فهمیدن بقیه‌ش باید آویزان زیرنویس آلمانی می‌شدم. این سوییچ کردن از زبان‌ها روی هم، لذت بردن از فیلم را برایم خراب می‌کرد. از آن‌جایی هم که بدبختم و ده تا لغت فرانسه بلدم، ده تا لغت کوفت و این وسط بغل‌دستی‌م هم یک‌هو به فارسی می‌پرسید ئه مرده چی گفت؟ و ئه زنه چی گفت و می‌گفت درختِ چی؟ می‌گفتم فکر کنم گفت درخت زندگی. همون درخته که فیلان... و بعد مجبور بودم توضیح بدهم که مرده چی گفت و یا زنه چی گفت یا کلن چی شد و اینها، برای همین دچار "زبان‌پریشی" شده بودم توی سینما و یک سری دیالوگ‌ها از کفم می‌رفت. جولیت بینوش انقدر خوب بازی می‌کند، انقدر خوب بازی می‌کند، انقدر خوب بازی می‌کند، می‌خواهی بمیری. ویلیام شیمل انقدر شکل "بیگ" است که خدا می‌داند. بعد بیگ را جوگندمی و باهوش و نویسنده و بلا هم بکن، رفتارش هم صد برابر جذاب‌تر بکن، جوری که پاسخی نداری که سپس چه کنی از خوشی دیدنش. خود ایده‌ی کپی برابر اصل هم از بیخ برایم شدیدن خوشایند بود. یک چیزی‌ست که خیلی بهش فکر کردم. انگار یکی بردارد یک مفهومی که توی ذهنت است را شکل بدهد. یک مجسمه بگذارد جلوت. نه که مجسمه‌هه شبیه دقیق چیزی باشد که تو فکر کردی، اما یک خاطره‌ای ازش را داشته باشد. به اعتقاد بنده که یک منتقد بسیار صاحب‌نظر هنر هستم، زمانی دیدن یک اثر هنری می‌رود یک جای خوبی از وجود آدم که یک خاطره‌ای را برای آدم زنده کند. اصلن گاهی آدم نمی‌داند این خاطره چیست. خاطره شاید نه. شاید یک ارجاعی به یک حقیقتی باید داشته باشد. یک حقیقتی که آدم تجربه کرده. شاید نه تمام و کمال. شاید یک تجربه‌ی عامی که در یک صورت خاص محقق شده. دیدن کپی برابر اصل برای من آن کار را کرد. بهترین و تاثیرگذارترین آدمهایی که توی زندگی‌م دیدم، همان‌هایی بودند که مفاهیمی که باهاشان سر و کله می‌زدم را به شکل کلمه و جمله برایم درآوردند. دیدید گاهی یک چیزی را می‌خوانید، یکی حرف می‌زند، یک چیزی تماشا می‌کنید، هی به خودتان می‌گویید: اوهوم... منم... اوهوم... دقیقن... منم... همان را عرض می‌کنم. دیدنش مثل آن لحظه‌ای‌ست که یک قطعه‌ی درست پازل را که هی دنبالش گشتی را پیدا می‌کنی و بعد می‌گذاری سر جایش. بعد این‌جور که به‌هم چفت می‌شود پازل، تصویرت درست می‌شود، بعد خوشت می‌آید. آن‌جوری. هر دیالوگش من را یاد یکی از خودم‌ها انداخت. یاد یکی از دوستانم. یاد پدر و مادرم. یاد خواهرم. یاد زندگی‌هامان. خودتان بروید ببینید. خیلی لذت بردم. غرقم کرد. اصلن فکر نکردم کی تمام می‌شود این فیلم. سوالی که موقع دیدن نود درصد فیلم‌ها از خودم پرسیدم. اصلن دلم نمی‌خواست تمام بشود. یعنی حتی غصه‌م شد که فیلم تمام شد. یعنی وقتی ویلیام جون رفت، بعد من دیدم نوشته آمد که یعنی فیلم تمام، توی دلم گفتم ای پدرسگ. ای لعنتی. بعد به بغل‌دستی‌م گفتم چرا انقدر عالی بود؟ ... کیف کردم. محشر. منصفانه Labels: copie conforme |
کپی برابر اصلفیلم سرتاسر با ایده‌ی «اصالت» درگیر است. اصالتِ اثرِ هنری و اصالتِ یک رابطه. چه چیزی یک اثر را از اثرِ دیگر و داستانِ یک زندگی را از زندگیِ دیگر جدا می‌کند؟ چه چیزی هر آدمی را خاص می‌کند؟ دیدن این فیلم در سینما تماشای فکر کردن با صدای بلند به این موضوع است. البته ضیافتی از تصاویرِ قشنگ هم هست. منتقدی انگلیسی یقین کرده بود که هدف تنها ساختنِ فیلمِ هنری برای کسانی بوده که به تماشای فیلم‌هایی با حس و حالِ تابستانی علاقه‌مندند و در ضمن نمی‌خواهند خودشان را تا حد دیدن فیلمِ Letters to Juliet پایین بیاورند - و داستان و طرح همه بهانه هستند. البته آفتاب و حس و حال تابستانی در کشورِ این منتقد در حکمِ کیمیاست و از ظنِ خود یار این فیلم شده و توجه نکرده که بعید است که چنین هدفی به ذهن کارگردانی از کشورِ آفتابیِ ایران برسد، اما نکته‌ی درستی در این حرف هست: تصاویر نشاطِ تعطیلاتِ تابستانی را دارند. بعضی ابداعاتِ فوق‌العاده‌ی بصری هم هست، مثل گرفتنِ بازتابِ آسمان و خیابانِ در حال گذر از روی شیشه‌ی جلوی ماشینِ در حالِ حرکت. صدای خارج از کادرِ تصویر هم هست، که تبدیل به امضای کیارستمی شده. ایده گویا این است که لازم نیست چشم و گوش هر دو یک جا مشغول باشند، و نتیجه این که تلاش برای بر آمدن از پسِ افکاری که پیوسته به ذهن می‌بارند و تصاویری که پیوسته چشم را می‌نوازند فیلم را تبدیل به چالشی لذت‌بخش می‌کند. اشاره‌ای به ایران در فیلم نیست به جز یک اشاره به شعرِ باغ بی‌برگی اخوان ثالث. و البته باغِ بی‌برگی نمایشگاهی از اینستالیشن‌های خود کیارستمی هم بوده است. در این ارجاع به خود هم نکته‌ای هست: کیارستمی سال‌ها پیش، جایی در پاسخ به این سوآل که آیا از ستایش‌ها و جایزه‌های جهانی احساسِ غرور نمی‌کند گفته بود که یک عقده‌ی حقارت و یک چاه عدم اعتماد به نفس در من هست که آن قدر عمیق است که با اینها پُر نمی‌شود (نقل به مضمون و از حافظه). به نظر می‌رسد که عباس آقا به کلی از آن چاه در آمده است و به راحتی و بی‌تعارف فیلم‌سازی جهانی است: کیارستمیِ جهانی پس از این فیلم تازه شروع شده است. همان‌قدر که سرجو لئونه بعد از یک مشت دلار جهانی شد و البته در لوکیشنی بی‌اندازه بی‌ربط به ایتالیا (بیابان‌های غرب امریکا) هم‌چنان به طرز متمایزی ایتالیایی بود.  اما آیا بینوش در این فیلم به فرمان کیارستمی - که از یک جامعه‌ی سنتی و سرکوب‌گر آمده - یک زنِ دیوانه را تصویر می‌کند؟ آیا رفتار فیلمساز با زن مثل رفتارِ کودکِ خردسالِ فیلم بی‌ادبانه است؟ اینها را مریم مؤمنی می‌گوید. آیا اغراق احساساتِ زنانه‌ای که می‌بینیم برای تمسخر و از سر زن‌ستیزی (mysogyny) در کنتراست با عقلانیتِ مردانه داده شده‌اند؟ من مخالف‌ام. به نظر من از قضا ذهنیتِ مردسالار و سرکوب‌گر که ردِپایش در مصاحبه‌ی کیارستمی با نازی بگلری دیده می‌شود در خود فیلم نیست و طبق معمول هنر به شکل شگفت‌انگیزی فراتر و بهتر از هنرمند می‌نماید. اگر با این پیش‌زمینه به تماشا رفته باشید در جستوجوی بیهوده‌ای وقت تلف کرده‌اید. نه رفتار کودک با مادرش لزوماً نشان‌دهنده‌ی سرکوب‌گری مردانه است - و نه، در ضمن، سرکوب‌گری مردانه منحصر به «واقعیت دردناک جامعه‌ی سنتی» ماست. به علاوه مرد فیلم هم در جاهایی به خصوص دیوانه است. جایی که ظاهراًً از شرابی که مزه‌ی چوب‌پنبه گرفته عصبانی می‌شود ولی در واقع معلوم است که از اشاره‌ی پیش‌تر زن، به این که درشب پیش در تخت خواب‌اش برده بی‌اندازه رنجیده است. همان سرشت احمقانه و شکننده‌ی مردانه که از هیچ چیز بیش از اشاره به نقاط ضعف و حماقت‌اش نمی‌رنجد. نکته این است که فیلم درباره‌ی دیوانگیِ زنانه نیست، درباره‌ی دیوانگی مکرر - کپی برابر اصل - در روابط انسانی است، و در این باره شاید به اندازه‌ی از یک فصل سریال sex and the city نکته‌های درخشان دارد، و بسیار واقعی‌تر از آن شوی لباس و مُد که به اسم سریال درست کرده‌اند. فیلم بسیار بهتر از پیش از غروب/پس از طلوع است و پیچیدگی اندیش‌ناک و طنزآمیزش قابل مقایسه با خامی سودایی و رومانتیک آن دو فیلم درپیت نیست. Labels: copie conforme |
|
از این که ژولیت بینوش نقشی را پذیرفته بود که با اغلب نقش هایی که پیش از این بازی کرده بود تضاد های هویتی جدی داشت شگفت زده شدم. دیالوگ های فیلم کپی برابر اصل که بین مرد و زن داستان رد و بدل می شود بازتاب ذهنیتی مردسالار و سرکوب‌گر است که در پس زمینه ی اروپایی فیلم وقتی از دهان بازیگر خارجی بیرون بیاید به شدت غیر قابل باور می شود. پسر ژولیت بینوش نسخه ی اروپایی پسرک شخصیت اول فیلم ده است. گستاخی هایی که از زبان کودکانه اش در فیلم ده به مادرش روا می داشت را اگر به پای فرهنگ سرکوب‌گری بگذاریم که او در آن بزرگ شده، رفتار بی ادبانه ی همان کاراکتر این بار در زبان و فرهنگی غیر مردسالار را نشان گر عدم آشنایی فیلم نامه نویس-کارگردان از فرهنگ اروپایی می دانم. رفتار مرد نویسنده ی داستان هم دست کمی از پسر نوجوان ندارد. و باز در این بستر فرهنگی با تصویری که از جامعه ی غرب می بینم تفاوت بسیار دارد.
نشریه ی سایت اند ساوند شماره ی سپتامبر امسال در گفت و گویی که با ژولیت بینوش کرده از او می پرسد: - آیا از فیلم‌نامه ای که او[کیارستمی] نوشت، شگفت‌زده شدید؟ - بله شگفت‌زده شدم. او به من چیزهایی درباره ی کاراکتر گفته بود که باعث شده بود این شخصیت را خیلی دوست داشته باشم. اما بعد که فیلم نامه را خواندم، به نظرم آمد که این زن کمی دیوانه است! واقعن دلم می خواست بدانم مشکلش چیست و اختلال عصبی اش ناشی از چیست. کمی وحشت کرده بودم. تلفن را برداشتم و به عباس زنگ زدم. و او فقط گفت: «نیازی نیست چنین سوال هایی بپرسیم. این زن خود توست.» از این حرف آزرده شدم! اما بعد فهمیدم که او می خواسته که من مثل خودم بازی کنم به جای این که کاراکتری کاملن تازه پدید آورم. بعد از آن هرگز درباره ی این نقش بحث نکردیم. اختلال عصبی ای که بینوش از آن حرف می زند در تمام طول فیلم، اذیت کننده است. زن و مردی که کیارستمی سعی کرده به تصویر بکشد ، رابطه ی آزاردهنده ی بین‌شان و رابطه ی بین مادر و پسر کوچک‌اش اگر در فیلمی ایرانی نشان داده می شد البته خوش‌آیند نبود اما بیان‌گر واقعیت دردناک جامعه ی سرکوب‌گر و سنتی‌مان بود. برداشتن همان شخصیت ها حتا با تغییر ملیت بازیگر ها و لوکیشن های اروپایی فیلم و چرخیدن چندباره ی زبان فیلم از انگلیسی به فرانسوی و ایتالیایی توجیهی برای عدم شناخت روان‌شناسانه ی کاراکترهای فیلم نیست. تنها یک فریب زیرکانه است که ضعف های بزرگ فیلم را فراموش کنیم و به جای آن، حواسمان را به جذابیت ستاره ی فیلم، ژولیت بینوش، کوچه پس کوچه های توسکانی ایتالیا و چشم‌نوازی های بصری فیلم بدهیم. کپی برابر اصل ،کپی ناشیانه ای از ایده ی فیلم های موفقی مثل پیش از غروب/پیش از طلوع است که قصد دارد از طریق دیالوگ ها ، شخصیت های فیلم را بسط و توسعه دهد ولی پشت سر ردیف کردن این دیالوگ‌ها بدون این که خط روایی قابل باوری در بستر فرهنگی فیلم داشته باشند تجربه ای ضعیف را از کارگردانی معتبر به نمایش می گذارند. Labels: copie conforme |
|
بعد از یک دوره فترت گویا قرار است "هم‌فیلم‌بینی" مجددا به راه بیفتد. باعث خوشحالی است و امیدوارم این روند منظم‌تر برقرار باشد. اما در مورد فیلم این نوبت "کپی برابر اصل" قبل از نوشتن در مورد فیلم، ذکر این نکته به نظرم الزامی است که کیارستمی هیچگاه فیلمساز محبوب من نبوده. این قضیه باعث می‌شود موقع تماشای فیلم هر ایرادی بزرگنمایی شود و هر نکته مثبتی صرفا یک ویزگی معمولی تلقی شود درست برعکس زمانی که فیلم کارگردان محبوبتان را به تماشا نشسته‌اید و از ضعیف‌ترین نماها سعی می‌کنید نکته مثبتی پیدا کنید. بگذریم.
برای من فیلم دو برداشت متفاوت به همراه داشت. یعنی بعد از بار اول دیدن فیلم وقتی با دوست صاحب‌نظری راجع به فیلم صحبت کردم و تظراتش را شنیدم، یک بار دیگر فیلم را نگاه کردم و برداشت دوم‌ام از فیلم شکل گرفت. البته در هر دو صورت تفاوتی در کلیت خوشامد من ایجاد نشد. در هر دو برداشت فیلم به نظرم سطحی، با روال غیرمنطقی و ضعیف در اجرا بود. در هر حال با وجود همه تفاوتهایی که گفتند راجع به سبک دو فیلمساز وجود دارد اما کماکان فیلم برای من به شدت یادآور پیش از غروب لینکلیتر است که صرفا کیارستمیزه شده است. این شباهت برای من یک نقطه ضعف بزرگ محسوب می‌شود. برداشت اول: تصور اولبه من این بود که شیمل و بینوش زن و شوهر هستند. زن و شوهری که به دلایل نامشخص دور از هم زندگی می‌کنند. آنطور که کودک حتی از وجود پدر بی‌اطلاع است. گاهی به متاسبتهایی دیدار اتفاق می‌افتد. یک جور هم‌زیستی مسالمت آمیز. اما همان بار اول موقع دیدن برایم رفتار زن و مرد در خانه بینوش عجیب بود. یک جور فاصله که ناشی از دیدار اول است صرفا، در رفتارشان حس می‌شد. یک جور ارزیابی متقابل از نوع دیدار اول. بعد از سکانس قهوه‌خانه به یکباره داستان عوض شد. همه چیز تبدیل شد به یک ترسیمی از یک ازدواج ناموفق. همان اختلاف نظرها و تفاوتها که از خمیرمایه متفاوت آدمها می‌آید. هرچند باز هم آن داستان سفر بینوش و پسرک به فلورانس و هم‌زمانی احتمالی با حضور مرد بدجوری این ورژن را زیرسوال می‌برد. به هر صورت فیلم با آن صدای ناقوس‌های جدایی که به زعم من گل‌درشت‌ترین پایان‌بندی ممکن بود به پایان می‌رسد که مرثیه‌آی است برای ازدواج یا رابطه این فرمی. برداشت دوم: در بار دوم دیدن فرضیه بازی کردن بینوش و شیمل مطرح شد که گویا طرفداران بیشتری هم دارد و البته منطقی‌تر از برداشت اول است. در اینجا بینوش برای بار اول شیمل را می‌بیند. احتمالا یک طرفدار معمولی این نویسنده است که فرصتی دست می‌دهد رویای شناخت نویسنده یا کاراکتر مورد علاقه را به واقعیت بدل کند. او را به گردش می‌برد. نطق قرایی در مورد ارزش کارهای کپی ارائه می‌دهد که خود دلیلی است برای همان بازی سکانس‌های بعدی. و بعد در سکانس قهوه‌خانه وقتی قهوه‌چی عارف‌طور حقایق را آشکار می‌کند (کیارستمی‌وار) به یکباره بینوش تصمیم به بازی می‌گیرد. و صرفا به مرد می‌گوید که قهوه‌چی ما را اشتباها زن و شوهر فرض کرده و من از اشتباه در نیاوردم‌اش. با همین جمله مرد به صورت کشف و شهودی متوجه می‌شود که وارد بازی شده است و باید بازی کند. حال اینکه آنچه تا پیش از این از مرد و نحوه تعامل‌اش با بینوش دیده‌ایم هیچ ربطی به این واکنش ندارد، بماند (منطق کیارستمی‌وارانه). از اینجا است که کل سکانس‌های بعدی می‌شود بازی. یک کپی برابر اصل که جا نمی‌افتد. در سکانس بحث و جدل بر سر مجسمه که سکانس دوست داشتنی من از فیلم بود؛ جایی که شیمل به توصیه پیرمرد گوش می‌کند و ناشیانه می‌خواهد دست به گردن زن بیندازد آن حس خوب برداشت اول‌م را از بین برد. یک بازی زیرپوستی با چنین مهارتی صرفا به دنبال یک مکالمه با قهوه‌چی خیلی خیلی زیاد دور از ذهن می‌نماید. هیچطور منطق‌بردار نیست. صرفا یک بازی دوگانه است که کیارستمی با بیینده می‌خواهد انجام دهد اما به ابلهانه‌ترین شکل موجود. این تردید دوگانه بازی/حقیقت برای ملموس بودن خیلی بیشتر از اینها نیاز به پرداخت داشت تا این‌طور کج و معوج و الکن که ما شاهد هستیم. برای من غیر از همان سکانس که در بالا به آن اشاره شد همان دو کلوز آپ در آینه دوست‌داشتنی بود که البته کلوزآپ شیمل با قطع به تصویر ناقوسها و زنگهایش حس خوشایندش، دوام چندانی نداشت. در نهایت کپی برابر اصل کپی بود که صرفا به مدد مهر و امضا کارگردان برابر اصل شده بود وگرنه کیفیت اجرا آنچنان پایین بود که اصولا برابری با اصل بدون درنظر گرفتن مهر و امضا ممکن نبود. Labels: copie conforme |
|
کپی برابر اصل نیست، این هم یک پیپ نیست 1 دارم برایش از خدمت‌های دنیای مجازی می‌گویم. خیانت‌هایش را خودش به وقتش دچارش می‌شود. می‌گویم ببین چه خارق‌العاده‌ست که میزان شمایل ملت نیست بلکه آن چیزی‌ست که در کله‌هاشان می‌گذرد. ببین که می‌توانی برای خودت از آن سوی اقیانوس رفیقی اتخاذ کنی گرمابه و گلستان‌طور، بی که بدانی چند کلاس سواد دارد یا قدش به قواره‌ات می‌خورد یا اصلن سبیل دارد یا نه. ببین چه دنیای عالی‌ای داریم. پاشو بیا دختر! صاف نگاه می‌کند توی چشم‌هایم که از کجا معلوم راست بگویند؟ از کجا معلوم همانی باشند که می‌نمایند. خفه می‌شوم. درجا خفه می‌شوم. کنار هم نشسته‌ایم اما قدر یک اقیانوس فاصله داریم از هم. می‌مانم که چه‌طور برایش قصه‌ی حسین کرد شبستری را از اول طوری بگویم که بگیرد جانِ ماجرا را. 2 می‌گوید بردار همین را بنویس اصلن. که چهار بار شروع کردی فیلم را ببینی تا بنویسی، هر بار از یک جایی بریدی از فیلم. حوصله‌ات سر رفت. می‌گوید بردار همین را بنویس که چه‌قدر «بورینگ» بود این «کپی برابر اصل». با خودم فکر می‌کنم لابد «کپی»ها معمولن بورینگ‌ترند از «اصل»ها. بعد شک می‌کنم. کلن شک می‌کنم. 3 امید روحانی یک چیزی نوشته بود در «نافه» درباره‌ی فیلم آخر آقای کیارستمی، گاس هم که مصاحبه بود اصلن با خودشان، حالا درست یادم نیست. نقل به مضمونش اما می‌شود این که برای جاهایی از فیلم، برداشته بودند تصاویر دل‌خواه‌شان را پرینت کرده بودند در ابعاد بزرگ، یک‌به‌یک، چسبانده بودند سینه‌ی دیوارِ خیابان، تهِ کادر، جوری که وقتی فیلم را تماشا می‌کنی خیال کنی در آن مکان دل‌خواهِ آقای کارگردان دارد اتفاق می‌افتد. این را آقای کیارستمی خودش با زبان خوش تعریف کرده بود. لابد برای این که جماعتِ مچ‌گیر واقعیت‌پرست خیلی نگردند. 4 جشن‌واره‌ی چندم بود یادم نیست، زیر درختان زیتون را عصرجدید سانس فوق‌العاده گذاشته بود تهِ شب. زنگ زده بودم که پاشو بیا. گفته بود دورم. گفته بودم بیا، بلیت گرفته‌ام با بدبختی، خودت را برسان. از آن سرِ شرقیِ شهر خودش را با آژانس رسانده بود دمِ سینما. فیلم که شروع شد، سرش را گذاشت روی شانه‌ی من. خوابید. آرام نفس می‌کشید. تا خودِ تیتراژ آخر خوابید. بعد توی راه برایش حرف زده بودم از فیلم. رفته بودیم شیرکاکائوی داغ خورده بودیم، کوچه‌بالایی سینما آفریقا. چند سال بعد، سالن کوچک نمایش فیلم موزه‌ی هنرهای معاصر، «باد ما را خواهد برد» را گذاشته بود. دونفری نهار خورده بودیم و رفته بودیم به تماشای فیلم. جا کم بود. من ایستاده بودم نزدیک در. هر چند دقیقه در را باز می‌کردم سرم را می‌بردم بیرون هوای تازه بخورد به کله‌ام بلکه خوابم بپرد. سینما فرهنگ کمی بعدتر «پنج» را نمایش می‌داد. این‌بار در آن خنکای سیستم‌های تازه‌شده‌ی تهویه، و به لطف صندلی‌های جادار و راحتش، خواب مفصلی کردم. کمی بعدتر، آقای کیارستمی تعریف کرده بود که در جشنواره‌ای، بعد از همین فیلم، خطاب به تماشاچیان گفته بود که اگر از فیلم خوش‌تان نیامده لااقل امیدوارم خواب خوبی کرده باشید حین‌اش. وجدانم راحت شد. 5 عکس مشهوری هست از پسرک نوجوانی که سلاح دستش گرفته و توی رودی از گل و لای سینه‌خیز می‌رود. عکس را به‌گمانم آلفرد یعقوب‌زاده گرفته، مطمئن نیستم. یکی از معروف‌ترین عکسهای جنگ هشت‌ساله. بعدها تشکیک شد در این عکس. گفتند که این اصلن مربوط بوده به یک اردویی، برای نوجوانان. عکس اما کارش را دیگر تا آن زمان کرده بود. همه‌ی تاثیری را که می‌توانست بگذارد گذاشته بود. حضور نوجوانان را در خط مقدم تثبیت کرده بود برای همه. مشابه این اتفاق برای عکس «مرگ سرباز وفادار» اسپانیایی افتاده بود. رابرت کاپا ادعا کرده بود عکس را در جریان جنگ‌های داخلی اسپانیا گرفته بود، در حین نبرد، درست در لحظه‌ی تیرخوردنِ «بورل گارسیا»ی بی‌نوا. بعدها کاشف به عمل آمد که البته سوژه‌ی عکس فوق واقعن در آن لحظه در حالِ مردن بوده، اما مرگش جزیی از نبرد نبوده، بلکه در حین تمرین تیراندازی سربازان فرانکو، وقتی که اسیرشان بوده، به لقاءالله پیوسته. صداقت در عکاسی، شما بخوانید اصلن در هنر، دوباره رفته بود زیر سوال. گیرم که اینجا هم عکس چرخیده بود دور دنیا و تمام هراس آن لحظه‌ی آخر را پخش کرده بود، به‌هرحال. 6 کدام فیلم آقای کیارستمی «بورینگ» نبوده؟ چندتای‌شان ریتم تندی داشته‌اند و خواب از سر پرانده‌اند؟ گاهی آدم خیال می‌کند اصلن روند تماشای فیلم‌های آقای کیارستمی یک جور دیگری باید باشد. جوری که بشود وسط فیلم «پاز» زد، رفت سیگاری کشید، تلفنی زد، گپی، و بعد برگشت. یا حتا دستگاه را خاموش کرد، خوابید، صبح بیدار شد و ادامه داد. گاهی خیال می‌کنم که طبیعی‌ست که هر بار که ماشینِ حاملِ شخصیت‌های فیلم پیچ‌های ابدی جاده‌ها را که بالا می‌رود، خیال آدم هم بزند بیرون از فیلم، برود برای خودش یک جاهای دیگری کلن. بعید می‌دانم آقای کیارستمی به شخصه مشکلی با این قضیه داشته باشند. 7 آقای کیارستمی در ضمیمه‌ی روزنامه‌ی شرق، همین اواخر، حرف‌شان را رک و پوست‌کنده زدند درباره‌ی هیستوری‌داشتن یا نداشتنِ دو شخصیتِ اصلی فیلم. ایشان هم درست عین خود فیلم، مخاطب را فرستادند پیِ نخودسیاه. گفتند اصلن وقت خودتان را تلف نکنید با جستوجوی حقیقت ماجرا، اصل قضیه. مزه‌ی فیلم را این جوری از دست می‌دهید. ما هم گفتیم چشم. شما هم بگویید. گفتید؟ 8 یک زمانی می‌گفتند سینمای آقای کیارستمی شبیه به این است که دو دونده مسابقه‌ی پیمودن یک مسیر دایروی بدهند. بعد یکی درست مسیر برعکس را انتخاب کند و از آن طرف برسد به خط پایان. خیلی زود، خیلی بلا. می‌گفتند تنِ «سینما» به لرزه درمی‌آید هربار که ایشان «فیلم» می‌سازد، از وحشت. حوصله ندارم بگردم مرجع حرف را پیدا کنم. اما خیالم راحت است که با «کپی برابر اصل» آنقدر به ذات سینما، به جوهره‌ی دروغ‌پرداز و پدرسوخته و توهم‌آفرین‌اش خدمت شده که دیگر نمی‌شود از این دست انگ‌ها زد به آقای کیارستمی. آنقدر در روح و روان و هیبت و هیات فیلم «بازنمایی» وجود دارد که «سینما» ناچار است از جایش بلند بشود و کلاهش را بردارد برای فیلمی که این جوری جوهرش را نمایانده. این جوری به چالش کشیده «ریل» و «فیک» را. کپی و اصل را. 9 آقای کیارستمی قرار بوده فیلمی بسازند درباره‌ی ایالت توسکانی، جوری که توریست جلب کند. کرده لامصب! یک سکانسی هست، آنجا که نویسنده سوار ماشین زن می‌شود تا گردش کنند، ماشین در کوچه‌های باریک فلورانس حرکت می‌کند، مرد و زن حرف می‌زنند، آقای کیارستمی کیف می‌کند، نمای ساختمانها می‌افتد روی شیشه‌ی ماشین. فلورانس و کیارستمی را از این بهتر نمی‌شد ترکیب کرد. 10 از یک جایی، از سکانس کافه، بعد از تصوری که زن کافه‌چی از رابطه‌ی نویسنده و خانم بینوش دارد، خانم بینوش بازی را شروع می‌کند. با ما و نویسنده. آقای شیمل، نویسنده، اولین تماشاگر/ مخاطب فیلم است. فیلمی که بینوش شروع کرده است. آقای کیارستمی را کنارش داشته، پس بهتر از همه‌ی ما دل می‌دهد به بازی. همراه می‌شود با خانمِ خالق. پابه‌پایش جلو می‌رود، مثل ما نیست که یک جاهایی کم بیاوریم و هی بخواهیم حقیقتِ آن پشت را دربیاوریم. وضع‌ش از همه‌ی ما بهتر است. خوش به حالش. 11 «کپی برابر اصل» بی‌بُروبرگرد یک مانیفست به تمام‌معناست. با واضح‌ترین حالت ممکن. چه در توصیه‌ی دوستانه‌ی پیرمردی که «ژان کلود کریر» بازی‌اش می‌کند، که گاهی صرفن کافیست «ژست» ساپورتیوبودن بگیری، دستت را بگذاری روی شانه‌ی زن، باقی کارها درست می‌شود. چه در جملات قصار زن کافه‌چی، آنجا که دارد از احمقانه‌بودنِ دست‌کشیدن از زنده‌گی‌ای که داریم، برای رسیدن به زنده‌گی ایده‌آل، حرف می‌زند. 12 شمردن تعداد کپی/اصل‌ها در فیلم کار سختی نیست. کار خاصی هم نیست راستش. همین‌طوری گفتم یادتان بیاورم آنجا که آقای نویسنده دارد ماجرای زنی با پسرش را تعریف می‌کند در یکی از میدان‌های فلورانس، جایی که ایده‌ی اولیه‌ی کتابش از آن آمده بود، وقتی تاکید می‌کند روی این که مجسمه‌ی حاضر در میدان کپی بوده اما زن این را به پسرکش نگفته، جوری حرف زده که انگار اصل بوده، بینوش می‌گوید که چه‌قدر آشناست این قصه. بازی می‌کنند؟ نمی‌دانم. اما می‌بینم که بینوش تحت تاثیر قرار گرفته است. می‌بینم که وقتی کپی‌ها نشان‌هایی از اصل در خودشان دارند، وقتی تکه‌هایی از واقعیت، از اصل قضیه، در آنها چپانده شده است، چه‌طور باورپذیری‌شان سیر صعودی پیدا می‌کند. چه‌طور آدم را بهتر «بازی» می‌دهند. شیمل به قصه ادامه می‌دهد. می‌گوید که مادر نگفت به پسرش که آن مجسمه کپی بوده. درست همین‌جا منتظر تاکید بینوش می‌ماند. انگار بینوش قصه را، اصل قضیه را بهتر می‌داند. گاهی برابرسازی کپی با اصل اصلن بر دوش مخاطب است. راوی این‌جور وقت‌ها خودش را با پدرسوخته‌گی می‌کشد کنار، از این تمییز خودش را مبرا می‌کند. می‌گذارد توپ در زمینِ مخاطب برای خودش بچرخد و بچرخد. هرجا هم که رفت، گل همان‌جاست، لابد. 13 آقای کیارستمی رگه‌های تشکیک، ذراتِ گیج‌کننده و گول‌زننده و به‌بیراهه‌کشاننده‌ی فیلم را خوب جاسازی کرده است. برای بازی‌دادنِ بیشتر، در مصاحبه‌اش کد می‌دهد که بی‌خیالِ کشف رابطه‌ی این دوتا بشوید کلن. قبلش اما مثلن قضیه‌ی روزدرمیان ریش‌زدنِ مرد را جوری در قصه می‌گذارد که شما هیچ چاره‌ای نداشته باشید جز این که بپذیرید این رابطه رابطه‌ای‌ست پانزده‌ساله. ابتدا بینوش برای زن کافه‌چی، وقتی که شیمل بیرون کافه است، تعریف می‌کند که شیمل از قدیم عادت داشته ریش‌هایش را روزدرمیان بزند. بعدتر، جلوی پله‌های آن هتل کوچک، این بار شیمل همین داستان را برای بینوش تعریف می‌کند. گاهی کافیست یکی‌دو کلمه‌ی بودار، کددار، آشنا بچپانی درونِ قصه‌ات، وسط دروغ‌ت، تا مخاطب با کله برود سر کار. شگرد ساده و پیش‌پاافتاده‌ای‌ست اما جواب می‌دهد. 14 از خودم می‌پرسم چرا. شما هم بپرسید. می‌پرسم این بازی‌دادن مخاطب، این موش‌وگربه‌بازی با تماشاگر اصلن برای چیست. چرا این همه در تاریخ سینما، ادبیات و الخ طرفدار داشته؟ چرا خالق‌جماعت این همه دوست دارد توهم تولید کند، آزار بدهد، سر کار بگذارد، و لابد بعد بنشیند آن پشت و به ریش همه‌ی گیج‌شده‌گان و شک‌کننده‌گان بخندد. چه‌جور لذتی‌ست این لذتِ تماشای آدمی که با یک علامت سوالِ بزرگ، خیلی بزرگ، در دلش یا روی لبش، می‌آید می‌نشیند روبه‌روی آدم. چرا این همه می‌چسبد که مخاطب‌ت را بگذاری در یک جای‌گاهِ نادانای کل، بعد تماشا کنی که چه‌طور دارد دور خودش می‌چرخد، دنبال دم‌ش مثلن. حواسم هست که اصلن سینما از اول هم همین بود و لاغیر، حواسم هست که اصلن این بازآفرینی‌ها، این بازی‌ها و بازی‌دادن‌ها، قرارمان بود از روز اول، درک می‌کنم که چه‌طور آقای خالق آن بالا کیف می‌کند از این که بازی‌گردان همیشه در پله‌ی بالاتری قرار می‌گیرد تا بازی‌شده، بازی‌کننده حتا. آیا واقعن «کیف» دارد؟ از سرهرمس می‌شنوید دارد. سرهرمس مارانا  Labels: copie conforme |
|
«کپی برابر اصل»، یا چگونه امرِ فِیک را جای امرِ واقعی قالب کنیم و برعکس، یا با من بودید آقا؟
چی شد که تصمیم گرفتیم هم‌فیلم‌بینی؟ لابد یه شب که دسته‌جمعی داشتیم از تماشای یه تئاتر برمی‌گشتیم، شروع کرده بودیم که چه کیف داره آدما بشینن بعد از تماشای یه فیلم یا تئاتر، حس‌هاشونو بنویسن درباره‌ی فیلم. حرف بزنن راجع بهش. تأکید هم کرده بودیم که همه‌مون می‌دونیم اگه بخوایم نقد درست حسابی بخونیم بهتره بریم سراغ فلان مجله، فلان سایت، فلان کتاب. تو هم‌فیلم‌بینی اما یه مشت آدمِ غیرِ منتقدیم که قراره صرفن حس و حال‌مون رو بعد از تماشای یه فیلم بنویسیم. همین. «کپی برابر اصل» رو دیرتر از بر و بچ دیدم. بنابراین تا قبل از تماشای فیلم، کلی کامنت مختلف شنیده بودم راجع بهش. من؟ من دوست ندارم تا قبل ازین که فیلمی رو برای بار اول ببینم، برم راجع بهش تو اینترنت سرچ کنم یا نقد و ریویو بخونم یا هرچی. معمولن ترجیح می‌دم اولین برخوردم با فیلم کاملن ویرجین و بی‌واسطه باشه. مضافن اینکه حال و هوایی که دارم توش فیلم می‌بینم هم رسمن مؤثره تو ارتباطم با فیلم. معمولن ترجیح می‌دم فیلمی رو که قراره برای اولین بار ببینم، تنها ببینم. کم می‌شناسم آدمی رو که حاضر باشم باهاش یه فیلمو برای بار اول ببینم. آدمای دور و بر، هر کدوم یه جورایی دیسترکت می‌کنن آدمو. گاهی با کامنتاشون، گاهی با میمیک صورت‌شون، گاهی با صدای نفس کشیدن و ها کردن‌شون حتا. جو می‌دن به فضا. من ترجیح می‌دم فیلمو تو یه فضای خنثا ببینم و خودم صرفن با تمام حس‌های شخصیِ خودم باهاش ارتباط برقرار کنم. یه معدود آدمایی هستن در زندگانی اما، که مخصوص هم‌فیلم‌بینی ساخته شدن گمونم. اینقدر پائن و اینقدر بلدن باهات فیلم ببینن، بلدن حین فیلم چه‌جوری باشن، که اصن بعد از یه مدت سخت‌ت می‌شه بی‌اونا فیلم ببینی. مثلن؟ Enter the Void. «کپی برابر اصل» رو اما بدجور دیدم. قبلش شنیده بودم فیلم یه آقایی داره که من خیلی ازش خوشم خواهد اومد. بعد من هی منتظر بودم از آقاهه خوشم بیاد، نیومد ولی. خب آخه آدم همین‌جوری ساموار که از هر آقای جاافتاده‌ی موجوگندمی‌ای نمی‌تونه خوشش بیاد که. شیمل یه جورایی منو یاد همایون ارشادی می‌نداخت. بدتر از اون یاد شوهر تهمینه میلانی حتا. سرد بود. «آن» نداشت. آقای چهل و چندساله‌ی جوگندمیِ نویسنده‌ی خوش قیافه بود که باشه، «آن» نداشت ولی. برعکس یه آقایی هست تو کلاس ما، که روز اول که اومد نشست ردیف جلوی من، کلن ساموار عاشق‌ش شدم. اصن نمی‌دونستم کیه و چی‌کاره‌ست، حتا قیافه و ابعادش هم زیاد عجیب‌غریب و خاص نبود. ولی یه چیزی داشت لعنتی، که در همون نگاه اول منو گرفت. بلد نیستم بگم چی داشت، فقط می‌دونم یه «آن»ای داشت که به نظر من خیلی س.ک.ثی و جذاب بود؛ که آقای شیمل نداشت. شنیده بودم «فیلم خوبی نیست، اما تو ازش خوشت میاد». زیاد هم فیلم بدی نبود، اما من ازش خوشم نیومد. فیلمِ من نبود. به قول لاله «زمانی دیدن یک اثر هنری می‌رود یک جای خوبی از وجود آدم که یک خاطره‌ای را برای آدم زنده کند. اصلن گاهی آدم نمی‌داند این خاطره چیست. خاطره شاید نه. شاید یک ارجاعی به یک حقیقتی باید داشته باشد. یک حقیقتی که آدم تجربه کرده. شاید نه تمام و کمال. شاید یک تجربه‌ی عامی که در یک صورت خاص محقق شده». این فیلم هیچ جای من نرفت. یه جاهایی‌ش منو یادِ «بیفور سان‌رایز» یا «این د مود فور لاو» انداخت، اما گیر نکرد بهم. باهاش هیچ ارتباط شخصی‌ای برقرار نکردم. «فضا»شو دوست نداشتم. به نظرم بُعد نداشت. همه‌چی تو محور ایکس و ایگرگ بود. همه‌چی رو داشت از رو فیلم‌نامه می‌خوند برامون. تماشای صحنه‌ها حس‌ای اضافه بر متن بهم نمی‌داد، که نگفته باشه و من خودم گرفته باشم. که من به واسطه‌ی تجارب شخصی‌م باهاش ارتباط برقرار کرده باشم. «بیتوین د لاینز» نداشت برای من، همه‌چی رو نوشته بود. واسه همین بود که گفتم اینجا هم که ««کپی برابر اصل» فیلمِ من نبود. چرا؟ چون علی‌رغم سوژه‌ی فوق‌العاده جذاب‌ش، پرداخت فیلم چیزی فراتر از متن به من نمی‌داد. چه‌بسا اگه فیلم‌نامه رو می‌خوندم، با توجه به نوشته-آبسسد-بودن‌م لذت بیشتری می‌بردم حتا. تو «فانی گیمز» اما، چه جوری می‌شه اون فضا رو صرفن با خوندن شرح صحنه تصور کرد؟» کلن؟ کلن می‌خوام بگم با توجه به عنوانِ همین پست، و با توجه‌تر به من‌ای که داره یه عالمه وقت وسطِ کپی و اصل زندگی می‌کنه، فیلم نتونست منو بگیره. همین. elcafeprivada Labels: copie conforme |
|
کپی برابر اصل ...کپی برابر است با کپی، حتی اگر بر اساس دیالوگ ها و فلسفه درونی فیلم هم به آن نگاه کنیم که کپی‌های خوبی یافت می‌شود که گاهی از اصل نیز بهتر است؛ باز آنچه در مشامم پیچید عطر کهنه خلاقیتی در سطح بوده است. پرداخت به سبک کیارستمی. کپی برابر اصل برای من ِ تماشاگر ساده کلاژی بود از فیلم‌های عاشقانه‌ی دوست داشتنی‌م. صحنه های زیبا از شهر توسکانی یادآور فیلم بر فراز ابرهای آنتونیونی عزیز، مدل موهای خانم بینوش البته از نوع آشفته‌اش و تردید بیننده در اینکه آیا همه اینها یک نمایش است و آیا واقعا در پس تمام این جنجال‌های کلامی و تصویرهای یکنواخت که با سرعت از پی هم می‌گریزند واقعیت نهفته است؛ که اگر به نمایش بودن تکیه کنم یادآور در حال و هوای عاشقی محبوبم خواهد بود، پیرمردها و پیرزن‌های عابر که از درون کلیسا عصا زنان خارج می‌شوند یادآور همه‌ی آن تصاویر آشنا و سوال بر انگیز فیلم های کشیلوفسکی‌ست که هیچگاه فلسفه‌ی حضور این عابران پیر را در نیافتم، دیالوگ‌ها در قاب‌هایی که صورتها، حالاتشان یه سرعت تغییر می‌کند و گفتگوهای حول رابطه مرا به یاد فیلم پیش از غروب می‌انداخت. تکه‌های جدا از هم که با چسب نامتناسب دیالوگ‌های سخت پبرامون هنر و دعواهای زن و شوهری به هم پیوند داده شده اند. پیچیدگی متن برای گمراه کردن بیننده است؛ شاید به این خاطر که مجبور باشد تا به آخر تماشاگر این صحنه‌ها باشد تا بخت یاری کند جایی سرنخ این داستان پلیسی هنری پیرامون رابطه دستش بیاید.
فیلمی در مورد زن کافه‌چی که به نظر ساده می‌آید اما ناگهان می‌شود آن پیرمرد ِ باغ گیلاس و ساقه‌ی دانایی را می کوباند به سر هرویین. سادگی‌ش آنجاست که می‌گوید همیشه متأهل بودن بهتر است و اینکه دلیلش را وقت پیری درک خواهد کرد؛ دیالوگ معروف مادربزرگم. و در جای دیگری جمله‌ای حکیمانه می‌گوید فرا متنی " It would be stupid to feel miserable because of an Ideal". شعار گونه‌ای که غریب بودنش بیشتر به دلیل بیرون جهیدنش از دهان بی تفاوتیست که به جای آنکه زن کافه‌چی باشد باید استاد دانشگاه می‌بود. در ابتدا گیج می‌شوی از تصویر زن بی دست و پایی که انگار تازه عاشق شده است . گفته‌های پسرک هم گمراهت می‌کند که شماره به چه کسی داده شد؟ به مرد سخنران یا به مردی نشسته کنار خانم؟ قرار است زن چه کسی را عاشق خود کند و فریب می‌خوری آنگاه که مرد با چنان صلابت و کاریزمایی وارد فروشگاه می‌شود و آن چنان غریب است که مطمئن می‌شوی هیچگاه آنجا نبوده است. اولین برخورد خانم و دستپاچگی‌ش تو را مطمئن می‌سازد که این شروع ِیک عاشقانه است. زن عصبی است. بیشتر گیج می‌کند... تحمل آقای نویسنده و بی پروایی زن می‌گوید اینها آشنای یکدیگرند و سردی و آن دو زیانه سخن گفتن‌ها و حس غربت مرد به عنوان کسی که زبان ایتالیایی آن منطقه را نمی‌داند و انگار کن مسافری باشد که تنها برای تماشا آمده است. آقای کیارستمی بارها فریب می‌دهد بازی می‌کند و به جای آنکه در پی عمق رابطه و مسائل پنهان ابن رابطه 15 ساله پر از رنج باشیم که این چنین در چشمهای خانم و آن دستپاچگی و خستگی‌ش؛ آن اضطراب همیشگی‌ش در طول فیلم نهفته است می‌رویم پی یافتن این واقعیت ساده که نوع رابطه این دو چگونه است. و این شعار جاری در فیلم در مدح و ستایش سادگی باز بیشتر فریبت می‌دهد. و تا آنجا که دیگر زن به طور آشکار از نارضایتی‌های رابطه زناشویی می‌گوید و تو مطمئن می‌شوی که شب قبل مرد درخانه‌اش بوده است و به خواب رفته است، یا نه؛ در هتلی بوده اند و به خواب رفته است و زن نگران است از بی‌توجهی مردش به جزئیات. تازه با شک باورت می‌شود که این فیلم پیرامون رابطه زناشویی‌ست و این دو زن و شوهرند. پیرامون زنان Queen of Trivial... مردان ایگنورنت که کارشان برای‌شان مهم است آنقدر که هتلی که شب عروسی‌شان را در آن سحر کرده اند فراموش می کنند، فراموش می کنند میان هیاهوهای همسرشان به سه زبان زنده دنیا به گوشواره‌هایش، به آن ماتیک نامرتب لب‌هایش و آن بند سو.تین ناراحت کننده‌ای که تمام فیلم به طرزی احمقانه شاید سعی در نمایش شلختگی زن به دلیل درگیری افکارش داشته است بی هیچ هارمونی با لباس‌ها و کفش‌ها؛ توجه کنند و به او بگویند زیبایی. فراموش می‌کنند که باید یادشان باشد وسط دعوایی بر سر تندیس باید همیشه حق را به همسرت بدهی و دیدگاهش را بالای دیدگاه تو به عنوان نویسنده ای که در باب این مسأله اندیشیده قرار بدهی. می‌دانی چرا؟ چون در این میان دوباره ساقه دانایی از سوی ژان کلود کاریر که در هیبت پیرمردی وارد صحنه میءشود بر سرت فرود می‌آید. پیرمرد گمراهت می‌کند؛ به نظر می‌رسد در حال مشاجره با همسرش است اما می‌بینی باز رو دست خورده‌ای، چون دارد با تلفنش حرف می‌زند و اصلا فراموش کن اینجا نباید کافر همه را به کیش خود بپندارد؛ پیرمرد همچون پدر‌بزرگ‌های سریال‌های دوست داشتنی تلویزیون خودمان نصیحتت می‌کند که بی‌خیال حرف های قلنبه‌ی همسرت؛ او تنها می‌خواهد سر برروی شانه‌هایت بگذارد همین. و مرد آنطور معذب شود که حس کنی این همایون ارشادی‌ست نه ویلیام شیمل و بلد است چطور دست و پایش را جلوی بزرگترها که همسن پدرشان هستند جمع کند. قاب‌های پراکنده‌ی هنری از هتل تاریک با پنجره‌های کوچک و کفش‌های خانم بینوش بر طاقچه که دیگر نهایت دید هنرمندانه-عکاسانه‌ی کارگردان را نشان می‌دهد. و تغییر ناگهانی خانم بینوش و آن چهره دگردیسی شده‌ی جیمز، همه ناگهان تو را می‌اندازد در فضای فیلم‌های برگمن. ممکن است برای بیننده خارجی تمام این شعارها، قابها که اکنون حرفه‌ای‌تر فیلمبرداری می‌شوند جذاب باشند. برای من اما همان تصویر نخ نمای فضاهای روشن فکری ایرانی‌ست که همیشه در رویه باقی می‌ماند. در حد کپی‌هایی که در بهترین حالتشان همسان اصل باشند. کپی‌هایی که حتی دیگر حس جدیدی ایجاد نمی‌کنند و تنها با پیچیده‌تر کردن شعارها سعی در گمراهی بیشتر تماشاچی دارند تا در نهایت نفهمیدن‌هایت را بگذاری به پای برتر بودن اثر. اثری که در آن با سرعتی غریب سه زبان جای یکدیگر را می گیرند و دور باطلی از این تغییر مداوم زبان ایجاد می‌شود که اجازه نمی‌دهد دست کارگردان و نویسنده را بخوانی. آنقدر گیجت می کند که نتوانی با هیچ یک از زبان‌ها ارتباط بگیری و آسوده از این ارتباط؛ معنای تصاویر و دیالوگ‌ها را دریابی. تنها نکته جالب فیلم نگاه تحسین آمیز دوربین به آشفتگی‌های خانم است. دوربین می‌پرستد این کلوزآپ‌های خسته و از نفس افتاده‌ی صورت خانم را و ابایی در نمایش این تحسین ندارد. اصلا می‌خواهد دائما با این تصویرها تماشاچی را متقاعد کند که حق با زن است و مردی که حتی فرصت عکس‌العمل نیافته است از ابتدا گناهکار است. ارادتی به دنیای فمنیستی. برای من این فیلم پیرامون رابطه نبود. لااقل نا آن چیزی که تاکنون به نام رابطه شناخته‌ام. هرج و مرجی از دیدگاه‌های فلسفی، نقدهای هنری و نگاه‌های خالی به چیزی بود که ظاهرا قرار بود رابطه نامیده شود. اشاراتی مبهم به چیزی عظیم که آن قدر بدان پرداخته شده که قطعا برای یافتن روایتی جدید باید بسیار بیشتر زحمت کشید. تصویری مخدوش با همان قابها و کلوزآپ‌های آشنای آقای کیارستمی. در هوای عاشقی Labels: copie conforme |
|
کپی برابر اصل، یک دیدگاه
 در نگاه اول مي توان كيارستمي را بخاطر قابليتش در هدايت پروژه اي سينمايي در يك كشور اروپايي ، با هنر پيشه هايي غير فارسي زبان و فضاهايي غير بومي تحسين كرد. بنظر مي رسد ورود به چنين چالشي مدتها دغدغه كيارستمي بوده و به لطف همكاري خانم بينوش كه يك تنه بار روايي فيلم را بر دوش مي كشد، در اين امر موفق شده است، چرا كه مرد نويسنده بيشتر حاشيه اي است بر افكار و دغدغه هاي زن داستان و هماوردي كه زن بتواند بكمكش دنياي ذهن آشفته اش را پياده سازي كند . از ابتداي روايت كه حضور زن فضاي سمينار وي را بهم مي ريزد تا انتهاي داستان، نويسنده سايه اي بيش نيست، روشنفكري كليشه اي است با عقايدي كتابي كه تك تك افكارش هنوز كامل بيان نشده از طرف زن به چالش كشيده مي شوند، درخواستهايش ناديده گرفته مي شوند، سخنانش نيمه تمام مي مانند و حتي در يك صحنه زن سعي مي كند با بيرون راندن وي از كادر از وراي شانه هايش صحنه دلخواه خود را ببيند. با وجود اين كه از آغاز همه كادر ها در تسخير زن فيلم هستند، شخصيت وي همدردي تماشاگر را بر نمي انگيزد. در ارتباط با فرزندش ناتوان و بي حوصله است. مدل موها و لباس پوشيدنش سرشار از شلختگي و بي سليقگي است، اشياي هنري كه دور خود جمع كرده مبتذلند و حتي روزي كه قرار است نويسنده را به گردش ببرد زحمت برداشتن كفش هايش از صندلي كنار راننده را بخود نمي دهد. وي كه قرار است نويسنده، جمع آوري كننده اشياي هنري و لااقل علاقمند جدي هنر باشد حتي نمي تواند بشكلي آبرومند سمينار نويسنده را تا آخر دنبال كند. توجهش به كتاب و عقايد نويسنده در اين حد است كه چند نسخه كتاب امضا شده از وي بگيرد. حتي قادر نيست براي يك روز خاص از زندگي اش طوري برنامه ريزي كند كه درگير تلفنهاي پي در پي فرزندش نباشد. دغدغه هايش سطحي و بي پايه و اساسند و گفتگوهايش با نويسنده بيشتر يادآور گفتگوهاي سريال هاي درجه دو تلويزيوني است. خانم بينوش كه بسيار هنرمندانه از پس ايفاي نقش خود بر مي آيد موفق مي شود از آغاز فيلم فضايي عصبي و متشنج بيافريند و تماشاگر را حتي از لذت بردن از چشم انداز جاده و شهرستان زيباي ايتاليايي محروم كند. بينوش كه جدالهاي زباني با فرزندش و راندنش در جاده تا حدي زن فيلم "ده" به ياد مي آورد مايه سرشكستگي زن امروزي است. در حالي كه در فيلم "ده" دغدغه هاي شخصيت داستان بعنوان زني ايراني از طبقه متوسط همدردي بر مي انگيزد. كيارستمي با هدايت داستان در فضاهاي عمومي به دردسر طراحي صحنه گرفتار نمي شود و با زيركي هميشگي اش در عكاسي موفق مي شود از اين فضاهاي عمومي رويايي كادرهابي زيبا بيافريند. در مجموع بنظر من كيارستمي موفق شده با استانداردهاي اروپايي فيلمي متوسط بيافريند و با آفريدن كپي نه چندان اصلي از فيلم هاي قبلي خود به دغدغه ساختن فيلمي در اروپا با شركت خانم بينوش جامه عمل بپوشاند. نقدهای آماتوری Labels: copie conforme |
|
copie conforme  Labels: copie conforme
|
|
حقیقت. انصافاً که کلمه‌ی غریبی‌ست. بین من و سارا در حضور جیسون ماجرایی اتفاق می‌افتد. من ماجرا را برای استیون شرح می‌دهم. به زعم خودم مو به مو. حرف به حرف. خنده به خنده. تمام که شد چشمهای سارا گردِ گرد اند! شک می‌کنم شاید پرگاری رسم‌شان کرده باشد...اما نه، تعجب کرده است. شروع می‌کند به روایت کردن همان ماجرا و قسم می‌خورد که هر‌آنچه گفته و شنیده و دیده و چشیده و خندیده و حس کرده و ...همه را الف تا یِ... از A تا Z تعریف کند، فریم به فریم، بیت به بیتِ ماجرا را. می‌گوید. حالا چشمان من دایره شده‌اند. سایه‌ی تعداد زیادی علامت تعجب را بالای سر خودم روی دیوار روبه رو می‌بینم. از جیسون می‌خواهیم تا او تعریف کند. او هم با جزییات می‌گوید. یا عیسی مسیح، یا ایوب نبی، یا مریم مقدس، یا فاطمه زهرا، یا محمد رسول‌الله، یا یوحنای مقدس، یا قمربنی هاشم، یا مادر ترزا، یا خمینی کبیر..اصلاً جلل الخالق، کاملاً داستان دیگری تعریف کرد این استاد جیسون! سه نفر. یک ماجرا در یک مقطع زمانی در یک مکان. سه روایت کلامیِ اساساً متفاوت. اگر بنا بود داستان را نقاشی کنیم یا فیلمی بر اساسش بسازیم قطعاً سه اثر بی‌ربط تولید می‌کردیم. اما این ترسناک است. حقیقت کجا گم شد؟ اصلاً حقیقت چه بود که حالا گم شده باشد یا پیدا؟ اصل قصه‌ی آن روز ما سه آدم زنده کدام یک از این حکایتها بودند. اگر بگوییم هر سه روایت اصالت دارند چقدر به بی‌راهه رفته‌ایم چند مایل چند کیلومتر؟ غیر از این است که حقیقت داستان برای من همان است که از محفظه‌ی چشمان سیاهم دیدم، همان صداهایی‌ست که کلمه و کنایه و شوخی و جدی و غم و خنده بر شان سوار بودند و به گوش من شنیده شدند، همان ترشحات مغزی‌ست که تلخ یا شیرین در بدن من تولید شدند و از مجموع ماجرا حس‌های خوب یا بد در من ایجاد کردند؟ بالا بروید پایین بیاید هم باز برای من داستان آن‌طوری اتفاق افتاد و درک شد که خودم دیدم خودم لمس کردم. برای سارا همان جور که خودش حس کرد و برای جیسون هم... پس حقیقت یک اتفاق سه چیز است. اگر هفت نفر بودیم در آنروز، آنوقت حقیقت همان اتفاق، همان لحظات با هم نشستن‌مان و گفت و شنفت‌مان هفت چیز مختلف می بود، درست مثل ترشی هفت بیجار! ××××××××××× در حیرت این چهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ی چند وجهی و نا مشخص از زندگی و حقیقت ارتباط مردمان بودم که به اولین اکران رسمی فیلم عباس خان کیارستمی به نام Certified Copy با ترجمه‌‌ي کپی برابر اصل رفتم. صحنه‌ی آغازین فیلم، جلسه ایست که درآن مرد ریشوی نیمه چاق به زبان ایتالیایی از نویسنده‌ی معروفی به نام جیمز میلر که مردی‌ست میان سال لاغر، بلند قد، با موهای جوگندمی دوست داشتنی، ته ریش، خوش تیپ(حتی می‌توانم با اطمینان بگویم خوش‌بو) و صد البته صاحب نگاهی گیرا و باهوش که شوخی‌های خوبی هم بلد است دعوت می‌کند تا به زبان خودش که انگلیسی‌ست در مورد کتاب جدیدش به نام کپی برابر اصل سخنی براند و نکته هایی بگوید... معتقد است: در هنر رئال، اصل اثر هیچ برتری واقعی‌ای نسبت به نسخه‌های بازسازی شده بعدی ندارد. درست است که مونالیزا یا داوود ِ میکل‌آنژ یک بار، روزی، جایی، به دست مردی یا زنی هنرمند برای اولین‌بار زاده شدند. اما قاعدتاً کپی‌های موجود هم باید به همان اندازه با ارزش و قابل تمجید باشند چون همگی تصاویر و انعکاساتی از یک حقیقت(یک چهره، یک طبیعت) واحد تلقی می‌شوند که در زمانی دور تر به دست آدمهایی متفاوت با حس‌هایی رنگارنگ و گونه گون خلق شده‌اند. به عبارتی چیزی به اسم اصل مفهوم حقیقی ندارد و این اشتباه جوامع است که نسخه‌ی اصل هر قطعه هنری را بسیار پر رنگ تر و ارزشمند‌تر از نسخه‌ی کپی برآورد می کنند. مکان-جشنواره بین المللی فیلم ملبورن. فیلم Certified Copy اثر عباس کیارستمی نقش زن- بانو ژولیت بینوش( برنده جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن فرانسه2010) نقش مرد نویسنده- ویلیام شیمل ساعت 2:30 بعد از ظهر یکشنبه، سالن مملو از جمعیت بود. بلیط ها از دو هفته‌ی قبل تماماً فروخته شده بودند. رنگ‌ها. کادر تصاویر. ترکیب بندی اجزاء و آدمها. بازی‌های نور و سایه و نیم سایه . جاده‌ی شیب‌دار، مجسمه سفید، فواره‌های پر سر و صدا، زن و مرد پیر فرانسوی‌زبان، پله های کلیسا، شراب عصرگاهی، کودکان ساقدوش، رقص عروس، گل‌های بنفش و سفید، رژ و گوشواره‌های قرمز، فریم چوبی پنجره، نگاه‌های جاری ،موسیقی‌های راه دور، صدای دخترکی خندان، عکس مردم در شیشه‌ی مغازه و ماشین، خانه‌های شخصیت‌دار، کوچه‌های سنگی و پُرگل، سنگ فرش‌های خیس، دیوارهای قدیمی و با هویت، زن کافه‌دارپرحرف، قهوه‌‌‌‌ي کاپوچینو و کف رویش که بر لبان قرمز می‌نشیند، ساعت بزرگ شهر، گیاهان خود‌رو و رونده، جزئیات و کلیات معطر عناصر شهری. انعکاس آهنگین نور و نگاه و لبخند. و باز هم رنگ‌های تمام نشدنی‌ِ لعنتیه خوب... بی‌نظیر بودند اینها که گفتم. احساس می‌کردم قاب های متعددی از نقاشی یا عکسهای هنری را دنبال هم نگاه می‌کنم و هم زمان مکالماتی بر سرشان می‌شنوم. گاهی اینقدر در این تصاویر فرو می‌رفتم که دیالوگ را گم می‌کردم یا شاید هم دیالوگ مرا نادیده می‌گرفت. به هرصورت، فضای بصری، شنوایی‌ام را فلج می‌کرد گاهی. یک زن یک مرد. همین. نسبت‌شان را نمی‌دانم. ابتدای فیلم نمی‌دانستم. هنوز هم نمی‌دانم! شاید 15 سال از ازدواجشان می‌گذشت... شاید هم این فیلم روایتِ اولین دیدارشان بود برای ازدواجی که قرار است 15 سال طول بکشد، باور کنید نمی‌دانم. نه من فهمیدم نه دیگرانی که فیلم را دیدند. تعلیق مهربانی از اول تا آخر قصه جاری بود. مکالمات بین این زن و مرد در مورد زندگی، عشق، مرگ، سادگی، حس و فلسفه به سه زبان انگلیسی، فرانسه و ایتالیایی انجام می‌شد. اصلاٌ این سه زبان تار و پود اجتناب ناپذیر فیلم بودند. در بک گراند کسی ایتالیایی حرف می‌زد، زیر نویس انگلیسی می‌نوشت، زن در گوش مرد فرانسوی پچ پچ می‌کرد و مرد انگلیسی جواب می‌داد. و این نقش‌ها با ظرافت خاصی جابه جا می‌شدند. رُل هر دو بازیگر، تعریف شخصیتی‌شان، نوع ارتباطشان، گذشته‌شان، آینده‌شان و حتی نگاه‌شان ظرف 106 دقیقه با ظرافت و پیچیدگی باورنکردنی‌ای دچار تغییرات اساسی شد. کل داستان، بازی‌ها، لوکیشن ها و دیالوگ‌ها جلوی چشمان من و همه‌ی ما تماشاگران مبهوت دچار تکامل و بلوغ شدند. انگار در 106 دانه دقیقه‌ی ناقابل، جریان سیال یک زندگی 15 ساله را بین دو آدم غریبه از ابتدای جوانی و خامی تا انتهای رشد و تعالی شاهد بودیم، آنقدر حرفه‌ای و نرم که حتی نفهمیدیم از کجا و کی این تغییرات وارد این زن و مرد شدند. کیارستمی را دوست می‌دارم چون اندیشه را برای سفره‌‌ی ریخت و پاش شده‌ی مغزم به ارمغان می‌آورد. و من هنوز نمی‌دانم حقیقت یک داستان یک رابطه یک نگاه کدام است. آنکه من دیده‌ام یا تو یا او...خوب می‌دانم که نمی‌دانم. Labels: copie conforme |
چقدر كنجكاو بودم كه چطور ميشود اين فيلم را پيدا كرد . كه زير نويس فارسي هم داشته باشد .و سرانجام پيدا كردم آنهم در جايي كه اصلا انتظارش را نداشتم . در يك سوپر ماركت و در ميان همه ي فيلم فارسي هايي كه اينروزها الي ماشاالله به منصه ي ظهور ميرسند و هنوز جوهر اكرانشان بر پرده ي سينما خشك نشده است ، سر از پيشخواني ي سوپر ماركت در آورده و در كنار قهوه ي تلخ قرار ميگيرند و البته كه اين اتفاق بسيار ميموني است براي آنهايي كه سالياني است با پرده ي نقره اي قهر كرده اند و اگر فيلمي ببينند ، همان كنج خانه ميبينند .باري . چه ذوق شديد و غليظي كردم وقتي كه فيلم كپي برابر با اصل را آرميده در جوار قهوه ي تلخ بديدم و در اين زمانه ي قحطي ي شادي ، چه شادي ي زايدالوصفي سراپاي وجودم را فرا گرفت بويژه وقتي كه روي جلدش خواندم كه نوشته بود با زير نويس فارسي ! . همين جا و بدون اينكه علامت پرانتز بگذارم يك پرانتز باز كنم براي آنهايي كه هنوز انگليسي نميدانند و آن اينكه اي آنكه هنوز كه هموز است زبان انگليسي را فرا نگرفته اي ، بدان و آگاه باش كه عمر برف است و آفتاب تموز . خيلي زود خواهد رسيد آنروز كه سخت پشيمان بشوي كه چرا زبان نميداني و هشدار كه ممكن است آنروز خيلي دير شده باشد . خاصه اگر عشق فيلمي و عاشق فيلم ، بدان و آگاه باش كه يك پدري ازت در خواهد آمد كه آن سرش ناپيدا. حالا خود داني . از ما گفتن بود و تو از سخنم خواه پند گير و خواه ملال . پرانتز را ببندم و عرض كنم كه چنان هول شده يودم كه انگار خود ژوليت بينوش را حي و حاضر در آن سوپر ماركت ديده بودم . فورا" بقيه ي خرت و پرتهايي كه خريده بودم را حساب كرده و پول اين سي دي ببخشيد دي وي دي ي عزير را هم دادم و ...
دي وي دي در دستگاه گذاشته شد و بر روي مبل لميده و با خيال راحت به تماشاي فيلم كپي برابر با اصل ، مشغول و مشعوف بوديم كه بناگاه همان درد مزمن و قديمي ي چندين و چند ساله بر ما مكشوف شد !
ابتداي فيلم و آنجايي كه آقاي مجري مراسم به زبان ايتاليايي يا همان اسپانيولي ! حرف ميزد زير نويس فارسي داشت و آقاي نويسنده هم كه پشت ميكروفن قرار گرفت و مثل آدميزاد ! حرف زد ، زير نويس داشت اما به محض آنكه زد به صحراي كربلاي انگليسي ، زير نويس فارسي محو شد ! در ادامه وقتي كه خانم بينوش با پسر بچه ي فضولش حرف ميزد و به فرانسه حرف ميزد ، زير نويس فارسي داشت اما وقتي با آقاي نويسنده سوار ماشين شدند و آنهمه حرفهاي مهم البته به انگليسي با هم زدند و جناب كيارستمي نيز آنهمه تصوير قشنگ از ساختمانها را بر روي شيشه ي ماشين به حركت در آورد ، زير نويس فارسي نداشت و باز هم ما نفهميديم آنها چه دلي دادند و چه قلوه اي گرفتند !
حالا يكي نيست از اين جناب زير نويس گذار ! بپرسد برادر من يا خواهر من ، يعني كه جنابعالي فكر فرموده اي مشكل زبان نافهمي ي فارسي زبانان ، فقط در نفهميدن زبان ايتاليايي يا اسپانيايي و ايضا" فرانسوي است كه فقط همين قسمتها را زير نويس فارسي كرده اي ؟ يعني كه بسلامتي همه ي انگليسي را فوت آبند و نيازي به زير نويس فارسي ندارد آن قسمتهاي انگليسي ؟! واقعا" كه . و باز هم يكي نيست كه بگويد آخر مگر تو نميداني عباس كيارستمي كيست ؟ مگر نميداني چگونه آدمي است . مگر نميداني كه فيلم اين جناب ، همه اش يعني حرف ، حرف و حرف . خب تو بايد برداري و فيلمي كه همه اش حرف است را اينجوري زير نويس كني ؟ تو اگر عباس كيارستمي را ميشناختي و فيلمهايش را ديده بودي نه تنها كه همه ي ديالوگهاي فيلم ، بهر زباني كه باشد را زير نويس فارسي ميكردي كه حتي مي آمدي و ذوق و سليقه بخرج ميدادي و جاههايي كه دوربين بي هيچ كلامي اينجا و آنجا گذر ميكند را هم زير نويس ميكردي و در بابش توضيحاتي ميدادي . سهل است كه حتي مي آمدي و توضيحات تكميلي تفسيري نيز مينوشتي تا بيننده ي بيچاره اي كه نه تنها فيلم غير فارسي و دوبله نشده ي عباس كيارستمي را بخاطر زبان نفهمي و زبان اصلي نفهمي ، نميفهمد كه حتي ديگر فيلمهاي كيارستمي كه به زبان فارسي هم هست ، نميفهمد و چيزي از آنها سر در نمي آورد و احيانا" بخواب هم ميرود را ، كمك كرده باشي و به درك و فهم تماشاگر از سينماي كيارستمي ياري رسانيده و در رونق و ترويج اين نوع از سينماي انديشه و سينماي معناگرا ، سهمي بسزا بخود اختصاص ميدادي كه متاسفانه نه تنها هيچكدام از اين كارها را نكردي بلكه با اين نحوه زيرنويس گذاري و با اين زير نويس ناقصي كه گذاشتي ، هم حال ما را گرفتي و از آنهمه شور و شوق و شادماني انداختي و هم باعث شدي تا از فيلم كپي برابر با اصل جناب عباس كيارستمي هيچ چيزي نفهميم.
فلذا اي كسي كه حوصله كردي و اين نوشته ي بيربط با هم فيلم بيني را تا به آخر خواندي ، برو و انگليسي ياد بگير كه از قديم گفته اند بي مايه فطيره !
Post a Comment